Malatya da Oyun

Keşiş, Sarıçiçek, Munzur dağlarından kopan Fırat, Malatya ovasına Tohma çayını alıp da inince artık sıcağın etkisiyle mahmurlaşır, ağır ağır güneye akar. Bu yurt köşesinin oyunları da Fırat’ın suları gibi kimi durgun, kimi de coşkun akarlar. Her iki hâli insanı içine çekerek alıp götürür. Ayaklar ve gözler onun kıyabilen amansızlığ gibi kapılıp sürüklenir, yahut durgunlaşıp durulurlar.

Çeşitlerinden olarak:

Derino:

Diyarbakır yöresinin etkisi altındadır. Altı oyuncudan sağ baştaki idareci durumdadır. Elinde bir çevre (mendil vardır. Oyuncular önce tek diziyle ve yanık bir hoyratla “Ağırlama” yı yürütür ve daha sonra şu türküyle oyuna geçerler.

Malatya’yı baştan başa çiçek bürüdü
Tanrı takmış alnına yeşil zümrüdü
Kaysı gibi al, al olmuş benekli misin?
(aman anam aman anam Kernekli misin?)
Kernek’e gelmeye de (acap) yeminli misin?
Gel anam, gel bacım gelin olasın
Çarşamba gecesi bize gelesin.

Bu oyun hareketçe ağırdır. İlerlemeye sadece tek (sol) ayak, usul usul sağlar. Sağ ayak, davulun ‘hengine uyarak sol ayağın önünde sola ve sağa kavisler çizer.

Lorke:

Hızlı bir oyundur. Kol kola girilmiş halde, başlangıçta ayakta, sonraları çömelik olarak 180 derecelik bir dönüş yapılır.

Üç Ayak:

Bu çeşitte, Sivas halaylarının figürleri hâkimdir. Adımlar üç ileri, bir geri atılarak yarım bir dönüş yapılır. Eldeki mendil, oyunun ortalarına doğru bele yahut omuza konur. Üç ayak yürütülürken şu türkü söylenir:

Havuz başının gülleri
Şak şak öter bülbülleri
O y’rin tatlı dilleri
Alah yâr gele, yâr gele
Ümit yâr gele, tez gele

Ağırlama ile oyuna giren Malatyalı, biraz sonra Sarıçiçek, Munzur ve Boz dağlarından kopan bir çığ gibi coşup taşacaktır.

Tamzara:

Bu oyun Erzurum ve Diyarbakır’dan gelmedir. Çok hareket ister. Çömelerek de oynanabilir. El çırpmalarıyla tempo tutulur.

Tıs, Tıs:

Adından da anlaşılacağı üzere “tıs tıs” ünlemleriyle yürütülür. Sivas halaylarına çalar. Kol kola gerinilip dizler bükülerek, başlar sallanır. Öbürlerinden daha hareketlidir.