Bayburt Barları

Erzurum’un Sarhoş Barı, Hançer Barı, Hakkari Barı, Sekme, Tamzara gibi oyunları Bayburt’ta da vardır. Fakat buradakilerin tertiplerinde bazen mühimce farklar görülür. Benzeşmelere rağmen, nağmeleri ve her Barın “üstleme” dedikleri ikinci süratli kısmı ezgi bakımından bambaşkadır. Meselâ Bayburt Sarhoş Barı’nın Üstlemesi Erzurum’un Tavuk Barı’nı andırır. Erzurum Barlarının ikinci canlı hareketleri ise kendi ilk kısımlarından pek o kadar farklı değildir. Bayburt’un Daldalar Barı, Erzurum’un Daldalar’ına benzemez. Veysel, Demirağa, Sürtme, Kutkut, Hanım Barlarına gelince; bunlar sırf Bayburt’a mahsustur. Başka yerlerde de bazen aynı adlarla oynanan bir ikisi hem hava hem de figürlerce o yerlerin zevkine uydurulmuş durumdadırlar. Hakkari Barı’nın Erzurum ve Bayburt taraflarına Hakkari tarafından geldiği zannedilmektedir. Çünkü, Hakkari’de Bar tabiri kullanılmaz. Oraya ithafla Erzurum’da tertiplenerek adlandırılmış olmalıdır. Buna karşılık Sıksaray Barı (doğru adı Sığsara’dır) mutlak surette Trabzon üzerinden gelmedir. Rize’deki Sığsara Horonu’na ait olarak elde mevcut iki ezgi motifi Bayburt Sıksaray Bar havasının aynı gibidir. Sonra, Bayburt Sıksarayı’nda kemençe üslup ve kıvraklığı da hakimdir. Küçük (ve melodik olmaktan ziyade ritmik görünüşlü) birer motifin tekerrüründen ibaret diğer bazı Bar çeşitlerinde de Trabzon etkisi sezilir. Bayburt Barlarının “ikisi ortası” vasıflar taşıması sebepsiz değildir. Burası, Trabzon-Erzurum ana yolu üzerindedir. Hele Gümüşhane daha da Trabzon’a çalar.

Kadınlı erkekli oyunda pek sevinçli günlerde (ve ayrıca tarikat görmüş köylerde) aile kızları da Barlara katılabiliyorlar.

Kısaca, Bayburt’un Bar havaları ve figürleri hayli farklı olduklarından, Bayburtlu çalgıcılar Erzurumlu Barcılara kendi havalarıyla ayak attıramazlar. Bununla beraber her iki tarafın barlarında tecrübeli davul zurnacılar o mıntıkada vardır.