Ağırlama veya Düz Halay

Sivas’ın bellibaşlı sıra oyunlarındandır. Düğün, bayram ve eğlenti mahiyeti başkaca toplantı günlerinin görenekten coşkunluk vesilesi olan Halaylara oyuncu seçimi gayet terbiyeli ve samimi bir idarecilik alışkanlığıyla hallediliverir. Herhangi bir toplantıda Halay çekilme ânı gelince, önce çalgı takımından “Bir halay vurulması” istenir. Teklifi sazcılara ya evsahibi, yahut toplantının baş idarecisi yapar. Toplantı düğün mahiyetinde ise bunu “düğün kâhyası” ister. Hiç kimse gelişigüzel buyrukta bulunamaz, zira davul zurna veya sazın da bir şeref ve erkânı vardır.

Çalgı Halay havasını vurmağa başlayınca, yine düğünün idarecisi hâzıruna (orada hazır bulunanlara) bir Halay çekilmesi teklifinde bulunur. Fakat iyi Halay çekenlerin oyuna kalkıvermelerine bu kadarcık bir rica yetmez. Tevâzuun (alçakgönüllülüğün) istiğnası (gönül tokluğu) baş gösterir ki durumun pısırıklık neticesi olmadığı bir erkân alışkanlığından doğmalığı tez anlaşılır. Evsahibi o sırada naz geçirebileceklerinden bir tanesini kolundan tutup sahaya zorlar. Israr gören delikanlı terbiye iktizâsı (gereği) daha fazla mukavemete kalkışmaz. Nazlanıyor görünmekten kaçınarak kalkar. Her ‘nın ölçülü bir kıvamı göze çarpar. Dayatma, yapmacılık gibi kalabalıklara kaçılmaz. Sırıtmayan bir tevâzuun ihtiyatından ağa işi anlar süratle cereyan eder. İlk delikanlı alana çıkınca hâzırundan bazı sesler “Musa’yı da kaldırın” veya “Dayı sen ne duruyon?” gibilerde duruma müdahale ederler. Öte yandan alışkan oyuncular da Halayın nefis ezgisine dayanamazlarsa da, bu zaafı belli etmekten kaçınarak halkın ısrarına riayetk’r görünmek üzere birer ikişer onlar da oyuna kalkarlar. Halaycılar kendi aralarındaki oyunculuk farkını pek’l’ müdriktirler. Bu heyecanla “Başçeken”in seçiminde eskaza bir yanlışlık olmuşsa, bu hal bir iki dolanışta kendiliğinden belireceğinden, bizzat başçeken elindeki mendili lâyık olanına devretmekte gecikmez; ya ortalara geçer, yahut da büsbütün diziden ayrılır. Bu hareket bir küçülme değil, bilâkis bir had bilişin saygı gösterisi olur (Öylesine mânalı bir hazırlık sahnesi ki, geleceğin Türk balesinde bilhassa sevimli bir giriş safhası hâlinde yer alabilir.)

Düz halay da denilen Ağırlama Oyunu hep 4 kısım takip eden bir kuruluştadır:

1. Asıl Ağırlama Bölümü,
2. Yanlama (Sıktırma),
3. Tekayak (Oynatma),
4. Hoplatma, ki buna Yeldirme, Tezleme veya Sıçratma da denilir.

Ağırlamanın Figürleri: