M Harfi İle Başlayanlar – Türk Halk Oyunları Kataloğu

Sivas bölgesinin köy halaylarındandır. Üç adım sağa ileri yürüyüş, üç adım da geri gidiş halinde oynanır. Mektebin Bacaları halayını çekenler şehrin dış mahallelerinde bile bugün için azdır. merkeze bağlı köylerden halaycılığıyla namlı (ünlü) Şimkürek köyünde bilhassa iyi oynarlar. Bölge köylerinin hemen cümlesinde (hepsinde) vardır. Oyuna neden dolayı “Mektebin Bacaları” adı …

Bayburt’un son çıkan bar çeşitlerindendir. Yerine göre türlü sazların eşliğiyle iki kişi tarafından ve günümüze kadar yalnız Bayburt merkezinde oynanmaktadır. Pek yakınlara kadar yalnız erkeklerce yürütüldüğü halde, çeyrek asırdadır biri bayan, diğeri erkek iki kişi tarafından da oynanılmaya başlamıştır. H’l’ iki erkek de oynarlar.

Eski Osmanlı dernekleri çağlarında “matrakçı” denilen gürbüz oyuncularca yapılıp “matrak bazlık” denilen ve elerdeki matrak denilen tokmaklarla mücadelesi yürütülen bir spor çeşidi vardır. Cirit, güreş gibi idman oyunlarının çoğunda olduğu gibi bunda da davul – zurna bir kenarda çalmakla beraber, içinde meselâ Sinsin oyunundaki kadar bile raks unsuruna fırsat yoktu. …

Maraş’ın (Kahramanmaraş) bilhassa Göksun ilçesinde birbirine yakınlığı olan iki özel oyundan biri bu, öbürü Hasandağı’dır. Aralarda türküleri söylenerek davul – zurnayla yürütülen toplu oyunlardır. İkiden fazla diziyle oyuna birlikte girilebilir. Erkek dizileri, kadın dizileri ve karma diziler, her biri kendi başçekenin idaresinde, fakat cümlesi (hepsi) kenardaki davul – zurnanın eşliğinde …

Dersim’de (Tunceli) bu oyunu kızlar üç kısımda birlikte oynarlar. Önce “başlama” denilen bir sıra oyununu yürütürler. Bu, özel bir tertip olmayıp m’lum (bilinen) herhangi bir sıra oyunudur. Sonra oturup mani söylerler. Arkasından tekrar sıra oyununa kalkıp az sonra bitirirler. Davul varsa oyunun manisine hafif hafif tempo tutar.

Keşiş, Sarıçiçek, Munzur dağlarından kopan Fırat, Malatya ovasına Tohma çayını alıp da inince artık sıcağın etkisiyle mahmurlaşır, ağır ağır güneye akar. Bu yurt köşesinin oyunları da Fırat’ın suları gibi kimi durgun, kimi de coşkun akarlar. Her iki hâli insanı içine çekerek alıp götürür. Ayaklar ve gözler onun kıyabilen amansızlığ gibi …

Malatya, oyun bakımından bucaklarda merkez ilçede daha zengindir. Arapkir Gecegu Oyun Havası, Arapkir Oyun Havası, Dill’n (Malatya Halayı), Erkek Oyun Havası, Malatya Tamzarası.