G Harfi İle Başlayanlar – Türk Halk Oyunları Kataloğu

Bingöl’ün Genç ilçesinde Giranî oyunu davul zurnayla toplu halde, fakat ikişer ikişer oynanır. Bayram ve düğünlerde kadınlar da karışık olarak bu oyuna erkeklerle birlikte girebilirler. Giryanî gibi farklı telâffuzlarla kullanan köyler de biliniyor.

Sakarya’nın Geyve bölgesinde yürütülen bu zeybeğin sözsüz havası ora ezgilerindendir.

Oranın nispeten asla uygun kalabilmiş görünen oyunudur. Meşhur Gerede sohbet âlemlerinde delikanlılarca yürütülen Sürtme ve Köroğlu gibi kaşıklı oyunlardan biri de Gerede Zeybeği havasıdır. Sözlerinin başlangıcı şöyledir: Zeybekleri Eğr(i) Ova’da bastılar Cepkenini çam dalına astılar Üç kardeşi bir arada kestiler

Bolu’nun Gerede ilçesinde Gerede Havası dedikleri ezginin uzlaşımıyla yürütülen oyunun figürleri çeşitlidir. Başta Çiftetelli gelir. Bir de Mahur Zeybek vardır. Yalnız erkeklerce iki kişi tarafından oynanır. Çalgıda keman, ut kanun gibi sazlar bugün yer alıyorlar. Eskiden daha köylü işi çalgılarla iç ülke folklorunun oralarda da gün görmüş olduğunda şüphe yoktur. …

Çenginin baş ve omuzları düz tutarken yalnız boynu sağa sola oynatması figürü. Parmak çirtiği kadar sevilen bir figürdür. Göz süzüşleri de katılır.

Safranbolu düğün oyunlarındaki şekliyle Genç Osman, herkesçe bilinen Çiftetelli’yi andırır. Fakat ondan ayrıldığı bazı noktaları da vardır. Çömeliş halinde öne, yana ve arkaya daimi sıçramalarla dönüp ayağa kalkmak, hem de arka arkaya gelinerek başlar birbirlerinin omuzlarına konulup köprü teşkil etmek ve bunu tekrarlamak oyununun farklı taraflarını, Çiftetelli’den ayrı özelliklerini vücuda …

Manisa’nın Tarhala köyünde cidden çeşitçe renkli oyunlar seyretmek (belirli günlerde, daha doğrusu sayılı vesilelerde) mümkündür. Pek karışık figürleri olan esas Tarhala Oyunundan ve Zeybek çeşitlerinden başka bir de bilhassa Ramazan bayramlarında yer alan Gemi Oyunu vardır. Yedi sekiz kişi üst üste çıkarak bu isimdeki oyunun türküsünü çağırırlar. Usul usul yürümekte …

Isparta ve dolayının sevilen oyunlarından olup, konulu tertiplerdendir. Genç kızlarca özel toplantılarda ve düğünlerde oynanır. Kızlar arasında gelin, güvey, kaynana ve komşu kadın olmak üzere dört kişi ayrılır.Güvey rolünü alan kız erkek kıyafetine girer. Kaynana olan da ihtiyar kadın elbisesi giyinir. Dördü de ortaya çıkarlar. Önce oğlan başlayıp türküyü söyler: …

Tekirdağ’dan Şarköy ilçesinin Mürefte köyünde yürütürler. Kadınlar yalnız kendi meclislerinde oynar. Gelibolu Zeybeği burada karşılama kadar bilhassa rağbetteyse de, dolayın diğer bazı köylerinde de bilinip oynanmaktadır.

Eğin’in sıra oyunlarından olan Gecegü, davul zurnayla erkekler tarafından oynanır. Beş altı kişi dizide yer alır. Kimi omuz omuza sık sıra olup el parmaklarını taraklı surette önden kenetleyerek öylece havasına uygun adım figürleriyle gider gelirler. Kimi belirli noktalarında bir dizlerini birlikte yere vurup kalkarlar. Bazen sıra seyrekleşerek serçe parmaklardan kilitlenir …

Kavuşturma. Bazı Ankara köylerinde oynanıyor.

Kars ve havalisinin oyun havalarındandır. Gaşenk, güzel demektir. Sözleri de vardır. Sıra oyunudur. Adı Kaşengî de telâffuz olunur. Van ve Bitlis taraflarına sirayet etmemiştir (yayılmamıştır).

Bu oyunun Karsan Türklerinden kalma olarak Kars bölgesinden Siirt ve dolayına çok eski bir çağa aşiretle birlikte inmiş olması kuvvetle muhtemeldir. Siirt’ten Eruh ilçesinin davul zurnayla oynanan iki kalabalık Tam kişi yer alabilir. Bazı Şirvan köylerinde de vardır. Bitlis’te Yarım Garzanî ve Tam Garzanî denilen tertipler, Yarım Goranî ve Tam …

Sivas’ın köy Halaylarındandır. Garhın da denir. Başlangıç ve yürüyüş figürleri aynen Düz Halay’daki gibidir. Garkın, daha doğrusu Kargın Halayı’nın adları diğer Sivas Halaylarının üçlülük sırasıyladır. Ağırlama, sıktırma ve hoplatma. Garkın Ağırlaması: Başçeken’in ve son duranın ellerinde birer mendil bulunmak üzere oyuncular serçe parmaklarından kilitlenerek el ele dizilenirler. Orta biraz geride, …

Sivas’ın Gürün ilçesinde iki kişi tarafından davul zurnayla oynanır.

İslamiyete hiç bir asırda kitle halinde intisap etmeksizin Kuman Türkleri gibi ve Orta Çağın derinliklerinden beri daime Hrıstiyan dininden kalmış görünen Besarabya Gagauzları, eski garip bazı siyasî propaganda telkinlerinin uğraşmalarına rağmen Gök Oğuz Türklerinden olduklarını hep bilmişler, dolaydaki türlü dillerin gündelik etkileri ortasında ev dili olarak yalnız Türkçe’yle yüzyılları aşmışlardır. …

Bileşik kelimenin aslı kaba ardıçtır, fakat herkesçe “gabardıç” diye kullanılır. Antalya’nın merkez ilçesinde tek veya iki kişi tarafından oynanır.